Rada Parafialna

Ojciec Święty w „programowym” dokumencie Novo millennio ineunte, wytyczającym drogę Kościołowi na nowe tysiąclecie, odwołuje się do rad duszpasterskich, jako struktur, które mają kultywować i poszerzać przestrzenie komunii kościelnej. Komunia ta powinna być widoczna w relacjach między biskupami, kapłanami i diakonami, między duszpasterzami, a całym Ludem Bożym, między duchowieństwem i zakonnikami, między stowarzyszeniami i ruchami kościelnymi.

Szczegółowe normy jej powołania, składu i funkcjonowania reguluje Statut Rad Duszpasterskich Diecezji Tarnowskiej z 15.09.1992 r. zatwierdzony przez Ks. Ordynariusza Józefa Życińskiego. Utworzenie parafialnej rady duszpasterskiej nie jest pozostawione do decyzji proboszcza, lecz jest wymogiem prawa partykularnego. Trzeba dodać, że wymóg ten wypływa z kryterium „użyteczności”, o którym mówi się w § 1 kan. 536 KPK odnośnie do podjęcia przez Biskupa Ordynariusza decyzji o utworzeniu rad duszpasterskich w parafiach. Od 1992 r. Parafialna Rada Duszpasterska stała się więc strukturą obecną w znacznej części parafii naszej diecezji. Zresztą w wielu parafiach organizm ten istniał i funkcjonował już wcześniej, znajdując swoje uzasadnienie teologiczne w nauczaniu Soboru Watykańskiego II, w dokumentach posoborowych, zaś praktyczne normy działania w wytycznych w sprawie Parafialnych Rad Duszpasterskich oraz w Statucie Parafialnej Rady Duszpasterskiej zawartym w IV Synodzie Diecezji Tarnowskiej. Ustanowienie parafialnych rad duszpasterskich, jako obligatoryjnych w całej diecezji, było więc dla wielu parafii nowym impulsem dla owocniejszego funkcjonowania tej struktury, połączonym z przyjęciem pewnych zmian, jakie wprowadzał Statut z 1992 r.

Instytucja Parafialnej Rady Duszpasterskiej, dobrze zrozumiana i należycie wykorzystywana w parafii, jest zatem jej ważnym instrumentem kanonicznym, poprzez który proboszcz i cała wspólnota parafialna, każdy z właściwą sobie odpowiedzialnością, uczestniczą w życiu i w misji Kościoła. Parafialna Rada Duszpasterska swoją pracą przyczynia się do rozumienia Kościoła jako wspólnoty i równocześnie ją tworzy i animuje w życiu parafii.

Przedmiotem troski Parafialnej Rady Duszpasterskiej są takie zagadnienia, jak: problemy ewangelizacyjne, administracja parafii, jej sytuacja ekonomiczna, organizacja duszpasterstwa w parafii – np. najlepszy rozkład nabożeństw dostosowany do konkretnych warunków parafialnych, animacja liturgiczna nabożeństw parafialnych, problemy wychowania dzieci i młodzieży, jej edukacji, problemy pomocy społecznej osobom biednym i chorym, życie rodzinne w parafii, ewentualne plany na przyszłość, pomoc misjom katolickim oraz zagadnienia związane z ważniejszymi wydarzeniami w parafii, takimi jak: rekolekcje, misje święte, wizytacja biskupia, uroczystość odpustowa.

Istnienie Rady, jej owocna i zaangażowana działalność, jest ogromnym wsparciem dla proboszcza. Nie ujmuje ona nic z Jego odpowiedzialności za parafię, lecz sprawia, że w trudzie i ciężarze tej odpowiedzialności, proboszcz znajduje ludzi, którzy go wspierają w organizacji życia duszpasterskiego.

Parafialna Rada Duszpasterska jest szansą dla wiernych, którzy ją tworzą. Jest bowiem konkretną strukturą, w której może się realizować współodpowiedzialność świeckich za życie i misję parafii. Nie można mówić o prawdziwej współodpowiedzialności wiernych świeckich, jeśli brakuje możliwości, miejsc i środowisk, w których mogłaby być ona realizowana. Parafialna Rada Duszpasterska stwarza taką szansę, i tak też jest postrzegana przez świeckich. Bardzo często ujawnia się chęć laikatu do zaangażowania, wyrażenia opinii, wniesienia sugestii i propozycji, czyli właśnie udzielenia rady proboszczowi. Wierni świeccy mogą zobaczyć w pracach Rady, że ich głos jest brany pod uwagę, że jest uważnie wysłuchiwany i często podzielany przez proboszcza. Dzięki parafialnej radzie duszpasterskiej realizowany jest postulat Soboru Watykańskiego II, w którym się stwierdza: „Stosownie do posiadanej wiedzy, kompetencji i autorytetu (ludzie świeccy) mają możność, a niekiedy obowiązek ujawniania swojego zdania w sprawach, które dotyczą dobra Kościoła. Odbywać się to powinno (…) za pośrednictwem instytucji ustanowionych przez Kościół”. Działalność Rady pozwala doświadczyć wiernym świeckim fundamentalnej równości co do godności, jaką posiadają w Kościele, a równocześnie różnorodności darów hierarchicznych i charyzmatycznych, które istnieją tak w parafii jak i w samej radzie. Stąd też ujawnianie przez świeckich swojego zdania winno się zawsze odbywać „w prawdzie, z odwagą i roztropnością”.

(opracowano na podstawie artykułów: Ks. Tomasz Rozkrut „Parafialna Rada duszpasterska – struktura i znaczenie instytucji”, Ks. Leszek Rojewski „Parafialna Rada duszpasterska: zagrożeniem czy szansą”).

Parafialna Rada Duszpasterska

Wyciąg ze Statutu Rad Duszpasterskich Diecezji Tarnowskiej z 1992 r.

1. Rada Duszpasterska stanowi, zgodnie z kan. 536 CIC, ciało doradcze, które pod kierownictwem Proboszcza Parafii – w ramach ustawodawstwa diecezjalnego – czuwa nad organizacją życia duszpasterskiego w danej wspólnocie wiernych.

2. W realizacji swoich zadań Rada Duszpasterska kieruje się celami określonymi przez kan. 1254 § 2 CIC uwzględniając potrzeby duszpasterskie parafii. Podstawowym celem Rady Duszpasterskiej jest współodpowiedzialne wspieranie kapłanów w organizacji życia duszpasterskiego wspólnoty. Realizując ten cel opracowuje ona roczne plany duszpasterskie, animuje działalność grup duszpasterstwa specjalistycznego, koordynuje prowadzone formy duszpasterstwa, inspiruje działalność charytatywną, troszczy się o podejmowanie inicjatyw duszpasterskich uwzględniających zachodzące przemiany społeczno-kulturowe.

3. W skład Rady Duszpasterskiej wchodzą trzy grupy członków: wybrani, urzędowi oraz mianowani przez Księdza Proboszcza. Liczba członków Rady pochodzących z wyboru dokonanego przez wspólnotę wiernych nie może być mniejsza od liczby członków mianowanych przez duszpasterza.

4. Zależnie od wielkości ośrodka i stopnia zaangażowania wiernych, liczba wybieranych członków Rady wynosi 6-10. Jej dokładną wielkość określa Proboszcz uwzględniając potrzeby duszpasterskie ośrodka.

6. Częstość zebrań Rady zależy od aktualnych potrzeb duszpasterskich. Minimum stanowią dwa zebrania w roku. Zebrania takie zwołuje Przewodniczący, przekazując zaproszenia przynajmniej dwa tygodnie przed zebraniem. Zebrania nadzwyczajne również mogą być zwoływane, kiedy połowa członków Rady wyrazi takie życzenie na piśmie skierowanym do Sekretarza Rady.

Do ważności uchwał Rady wymagany jest udział w jej posiedzeniu 50% wszystkich członków. Proboszcz dysponuje prawem veta także w stosunku do każdej z uchwał przyjętych większością głosów.

Kadencja Rady trwa 5 lat. Poszczególni członkowie dysponują możliwością wcześniejszej rezygnacji ze swego członkostwa. Maksymalna długość uczestnictwa w Radzie Duszpasterskiej wynosi trzy kadencje, tzn. 15 lat.

10. Posiedzenia Rady nie mają z reguły charakteru publicznego. Mimo to można na nie zapraszać ekspertów i konsultantów, którym nie przysługuje jednak prawo głosu.

12. Członkami Rady mogą być jedynie praktykujący katolicy, którzy przyjęli sakrament bierzmowania i są znani z nienagannych zasad moralnych. Zasady ich wyboru określa osobny regulamin.